تاثیر طرح های آبخوانداری بر تغییرات سفره آب زیرزمینی دشت گربایگان

در کشورهای توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته مناطق خشک، برای تأمین آب مورد نیاز، ساده ترین راه یعنی برداشت از سفره­ های آب زیرزمینی انتخاب می شود. پی آمد منفی این نوع برداشت در بخش کمیت منابع آب، روشن و ملموس است. پخش سیلاب یکی از راه کارهای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است که می تواند تأثیرات مثبتی بر منابع آب زیرزمینی داشته باشد. این پژوهش، سعی بر نشان دادن تأثیر پخش سیلاب بر کمیت آب های زیرزمینی منطقه گربایگان فسا دارد. با بررسی داده های ماهانه سطح آب چهار چاه پیزومتری از سال 1371 تا سال 1392، تغییرات سالانه چاه ها تعیین شد. روند عمومی سطح آب زیرزمینی دشت، به رغم عملکرد پخش سیلاب، حالت نزولی را نشان می دهد. بنابراین، برای این که نقش پخش سیلاب در تغذیه آبخوان نشان داده شود، تغییرات سطح آب زیرزمینی در سال های با افزایش سیلاب و همچنین، سال های با کاهش سیلاب بررسی شد. نتایج نشان می دهد که کمترین افت مربوط به پیزومترهای یک و سه می باشد. پیزومتر یک به­ علت تأثیر گسل و پیزومتر سه به­ علت تأثیر پخش سیلاب، کمترین افت را نشان می دهند. نتایج حاصل از تحلیل آماری مؤلفه های اصلی بر روی داده های سطح آب چهار پیزومتر به ­صورت ماهانه نشان می دهد که مؤلفه اول با بیان بیش از 83 درصد از پراش داده ­ها، مهم ترین و مؤثرترین شاخص افت سطح آب در منطقه می باشد. مرتب­ سازی بارهای مؤلفه های اصلی بر اساس مؤلفه اول، نشان دهنده میزان افت زیاد در پیزومترهای دو و چهار می باشد که با نتایج حاصل از بررسی نقشه هم افت دشت مطابقت دارد. پیزومتر دو به ­علت اثر تبخیر و تعرق درختان جنگلی و پیزومتر چهار به­ علت استحصال بیش از حد آب کشاورزی در آن محدوده، بیشترین افت را نشان می دهند.